1. Kun je vertellen wat voor rol je in de celebranten opleiding vervult?
Ik ben coördinator en docent in de eerste module (fundamenten voor de celebrant). Ik heb vanaf het begin meegewerkt aan het realiseren van deze opleiding. Mijn onderzoek richt zich op culturele, psychologische en existentiële aspecten van rituelen in onze samenleving.
2. Wat hebben deelnemers na jouw module geleerd?
Na afloop van mijn module hebben deelnemers inzicht in de betekenis en functie van rituelen in onze huidige tijd en doen zij een eerste kennismaking op met het ontwerpen van rituelen voor verschillende doelgroepen. Rituelen zijn erg aan het veranderen en er is veel creativiteit op dit moment zichtbaar, maar ik wil in de module benadrukken dat een ritueel geen ‘feestje’ is. Het is een diep existentiële ervaring. Celebranten moeten leren om met deze existentiële sensitiviteit te werken. Dat wil zeggen het erkennen welke vragen er bij mensen liggen en deze ook kunnen vertalen naar rituelen.
3. Welk ritueel is in jouw leven belangrijk en waarom?
Ik vind alle rituelen belangrijk waarbij stil wordt gestaan bij de betekenis van het leven. Wij leven in zo'n gehaaste en drukke tijd, dat wij soms vergeten waarom wij bepaalde dingen najagen. Ik hou dus zowel van kleine, dagelijkse rituelen die deze tijd vertragen (bijvoorbeeld geef jezelf elke dag een klein cadeau doen, zoals een goede kop koffie), als van grote rituelen die samen in de gemeenschap worden geleefd (bijvoorbeeld. een begrafenis of relatieviering). Volgend jaar ben ik tien jaar samen met mijn partner, dit zou ik graag op een rituele manier willen vormgeven. Dat kan ook iets kleins zijn tussen ons of juist samen met vrienden en familie. Hoe dat vorm moet krijgen moeten wij nog samen bekijken.
4. Hoe zou jij een ritueel definiëren?
Volgens Ronald Grimes zijn rituelen belichaamde, gecondenseerde, voorgeschreven uitvoeringen. Ik vind dit een zeer bruikbare definitie, omdat deze niet probeert alles te includeren wat bij een ritueel hoort, maar eerder uitgaat van bepaalde kenmerken die rituelen hebben.
5. Wat is de relevantie van rituelen in deze tijd?
Naar mijn idee zijn rituelen zeer relevant. Mensen zijn op zoek naar manieren voor zingevingsvragen en rituelen zorgen ervoor dat mensen stilstaan bij de dingen die ertoe doen in hun leven. Dit doen zij dan samen met anderen, wat ten goede komt aan het gemeenschapsgevoel. Rituelen brengen mensen bij elkaar, maar dat wil niet zeggen dat zij ook het tegenoverstelde kunnen doen. In ritueel wordt ook altijd iemand buitengesloten, als celebrant moet je ook nadenken over wiens stem niet gehoord wordt in het ritueel. Daarnaast spreken rituelen onze emoties en verbeelding aan, iets wat wij vaak juist afleren in onze samenleving.
6. Wat is een celebrant volgens jou?
Iemand die verstand heeft van existentiële vragen en overgangen, en sensitiviteit ontwikkelt om deze te duiden in gesprekken met mensen en door goed te observeren. Daarnaast moet een celebrant in staat zijn om deze existentiële vragen en thema’s te vertalen in ritueel. Dit is een uiterst gevoelige en verantwoordelijke taak. Je kan een ritueel immers niet opnieuw doen. Alles moet kloppen op dat moment. Een celebrant is niet iemand die graag in het middelpunt staat, het gaat immers niet om jou maar om de mensen die aan het ritueel deelnemen, en toch moet een celebrant ook genoeg presentatievaardigheden bezitten om een ritueel goed te kunnen leiden (bijvoorbeeld taal en uitdrukkingsvaardigheden). Kort samengevat: een celebrant moet zichtbaar en onzichtbaar kunnen zijn op de juiste momenten.
7. Wat zijn volgens jou de belangrijkste vaardigheden/eigenschappen die een celebrant dient te bezitten?
Empathie, creativiteit en verbeeldingsvermogen, existentiële sensitiviteit.
